مەھدی حەسەن:شەڤ بەرات د باوەریا ئێزدیان دا

شەڤ بەرات د باوەریا ئێزدیان دا

مەھدی حەسەن 

شەڤ بەرات پێکھاتیە ژ دوو پەیڤا (شەڤ) و (بەرات )

شەڤ : ئەو شەڤا خودێ مەزن دگەل ملیاکەتا شێوری و ڤیای کنیاتێ دروست بکەن .

بەرات : بەرات ئێكە ژ نیشانێن پیرۆزێن مە ئێزدیانە ، ژ ئاخا لالشا پیرۆز و ب ئاڤا كانیا سپی و هندەك ماستی وەكی(هێڤێن )ڤەدسترێن و بەراتا ژێ‌ چێدكەن ل پەرستگەها پیرۆزا لالش و د هندرویێ‌ شكەفتا ئاخا بەراتاندا .

*ژ قەولێ‌ قەرفرقان 

چی سبەیەكە ژ یێت غروورە

پەدشێ‌ مە بۆ مە نازل كربوون

علم و بەرات وخەت و مشوورە.

د باوەریا ھەر ئاین و مللەتەکی دا ڤێ ھەلکەفتا (شەڤ بەرات) ێ ناڤ و رامانا خو ھەیە ، بەلێ د باوەریا ئێزدیان دا شەڤ بەراتێ تایبەتمەندیا خو ب ئافراندنا کنیاتێ ڤە ھەیە ئەو شەڤا خودێ مەزن دگەل ملیاکەتا شێوری و ڤیای کنیاتێ دروست بکەن . وەکی ل ڤێ سەبەقێ دیادکەت :

پەدشایە و ھەر ھەفت سوڕێت خەولەنە

دێ رایەکێ دناڤ خۆدا د کەنە 

ئێقین دێ کنیاتەکێ ئاڤاکەنە . 

ل ڤێ شەڤێ خودێ تەعالا دگەل ملیاکەتا بەحسێ ئافراندنا کنیاتێ دکەت و دانانا حەدو سەدە و شەریعەت و حەقیقەت جوداكرن  و سڕ کەرامەت بو وان دیارکرن وئەو دەسھەلاتێن ھەر ھەفت ملیاکەتا دیار کر وەکی ل ڤان سەبەقا د ھێنە دیارکرن ژ قەولێ زەبوونی مەکسوور : 

بەدشێ من کر خۆش سوحبەتە

لێک روونشتبوون موحبەتە

پەدشێ من ل وێ دەرێ دانا حەدو سەدە 

پەدشێ من حەدو سەد ل وێ چێکرن 

شەریعەت و حەقیقەت ژێک جھێکرن 

سونەت مخفی بوو ھنگی داھر کەن .

پەدشێ من رەب ل سەمەدە 

ئەوی ئافراندبوون ھەر ھەفت ملیاکەتە

پێ ئاڤاکرن دۆژ و جننەتە 

ژبەر ھندێ ئێزدی رێزەکا ھندە مەزن ددەن ڤێ شەڤێ و دبێژن شەڤا عبادەتێ یە ھەر ژ ھێڤاری ھەتا شەبەقێ و شەڤا خێرایە و فەرە ھەر کەس نیڤەکا خو و خودێ باک کەت و ھەر شاشیەک و زیانەک کربت داخازا لێبورینێ ژ خودێ  تەعالا ب کەت ، ناڤێ  خودێ ب خو خێرا وەختێ مرۆڤ شەڤ بەراتێ ب دلەکی یەقین دگریت وخێر و خێراتا ل ڤێ شەڤێ ب کەت و پەروەستەی خودێ تەعالا دبت دلنیابە دێ دوعا یا وی ھێنە قەبول کرن و ھەگەر نیەتا تە نەیە باقژ بت و مرۆڤەکی زالم و خراب بت و تەحدە ل ناموسا شەرف و کەرامەتا خەلکێ کربت ل ڤێ شەڤا خێرا و یە پیروز شەڤا شەڤ بەراتێ ھیڤی و ئۆمێدێن وی ب جھ نائێن و ناھێنە قەبولکرن .

لەوا ل ڤێ سەبەقا قەولی دبێژت 

گەلی برا ل وە دکەم نەسیحەتێ 

ھنجی مێرێ ب راستی ب کەت خلمەتێ 

ل پەدشایێ خۆ د کەت منەتێ 

بەلێ پەدشایێ من ل خەولەیە 

ئەو ب کەسی نەی حەوجەیە 

ئەوی منەت کارە ژ مێرێ ئەدەب ب ئەرکان و حەیا 

قەولێ زەبەنی مەکسوور  ب درێژاھی بەحسێ ئافراندنا کنیاتێ د کەت کا جاوا دنیا ئەڤ عەرد و عەزمان ھاتن دروستکرن و ھەر ھەفت ملیاکەت ژ نورا خودێ ھاتن دروستکرن و تاوسی مەلەک کرە سەروەرێ وان و روح ل بەر ئادەم کر

شەڤ بەرات

شەڤەكە ل ناڤ شەڤانە

ب گۆتنا شێخسنێ ئادیانە

ئەو شەڤ بەراتە خۆ نابینت وەكی وانە

خێر و عەبادەتا وێ شەڤێ ھندی ھەموو مەھانە

رۆژا شەڤ بەراتێ نە یە چھگیرە دگەریێت ھەر سال (١٠)دەھ رۆژان پێشڤەدچت و ل نیڤا مەھێ دبتە شەڤ بەرات دەمێ ھەیڤ د خەملت و کامل دبت  ، ل دەمێ بەھارێ زڤستانێ پایزێ ھاڤینێ شەڤا شەڤ بەراتێ  ل کیژ  مەھێ بت ئەو مەھ ل سەر ھەر دوازدە مەھا یە کەفتیە 

شەڤا (٢٠٢١/٣/٢٧)ێ رۆژا شەمبوویێ ل سەر  رۆژا (٢٠٢١/٣/٢٨)ێ رۆژا ئێکشەمبوویێ ئەڤ سال دبتە شەڤ بەرات ٠٠

               (  شەڤ بەراتە   )

           ئێزدیاتی ھەر گەلەكە

ئەركانەك ژێ خێرە و ئێك خلمەتە

         ئێك غیرەتە و ئێك مروەتە

ئێك قەلەما گرتی یە و ئێ زنێ نەكە

       ب ڤان ئەركانا ناڤ ل سەر تە یە 

رێ و رەسمێن شەڤ بەراتێ ل لالشا نوورانی دئێنە گێران ھەر سال بڤی رەنگی نە : 

١- رێ و رەسمێن شەڤ بەراتێ ل لالشا نورانێ د ئێنە گێران ھەر سال ب حازریا بابا شێخ و چوقەتا وی دگەل شکەستی و کەسایەتیێن ئولی ژ کوچەک و فەقرا و چلەگرا و ھەر کەسەکی دل د خلمەتێ ھەی 

٢-د هندرویێ‌ شكەفتا ئاخا بەراتاندا ل ڤێ ھێڤارێ بەراتا دروست دکەن و قەول و قەسیدا د بێژن و ھەتا سپێدێ دوعایە دکەن .

٣- چرایێن لالش ڤەدئێخن . 

٤- سپێدێ دکەنە عید و عیدا ئێکو دوو پیرۆز دکەن و زیارەتی خاسا دبن 

٥- بتریا ئێزدیان ئەڤێن نائێنە زیارەت ل مالێن خۆ ئەڤێن دل خێرێ ھەین ھەتا شەبەقێ نانڤن و دوعا و درۆزا دکەن و نانەکی ب شەڤ دروستکەن خوارنەکێ د کەنا سمات ب شەڤ ل سەر جیران و گوندیا دابەش دکەن ێەڤێن شەڤ بەراتێ دگرن 

٦- خورت و کچ ھەمان ھێڤار دگەل کەسێن دیندار و شێخ و پیر و مچێورێن گوندی شەڤ بەراتێ دگرن و ھندەک ژوان ل گوندی د گەریێن ناھێلن کەس بنڤت و دەرگەھێن وان د قوتن یان ھەگەر د نڤستی بن دێ ھندەک کەل و پەلێن وان وەک گەنم و جەھ نان و خوی یان مریشکەکێ دێ دزن ژ مالێ دا نە نڤن و د ھشیار بن و شریکێن ڤێ خێرێ بن ژبەر کو  د باوەریا مەدا فەرە ھەر کەس یی شیار بت ڤێ شەڤێ و بخو دوعایە درۆزا بکەی و لڤێ شەڤێ خێر د قەبلن ھەر کەسەکی مرازەک ھەی داخازەک ھەی بخو ژ ل شەڤ بەراتێ ژ خودێ ب خازت ژبەر کو رۆژا ئافراندنا کنیاتێ یە . 

نژیار و ئافراندنا کنیاتێ د باوەریا مە ئێزدیاندا ب ڤی تەرزێ ل خارێیە کو ڤێ شەڤا پیروزا (شەڤ بەرات)ێ خودێ تەعالا دگەل ملیاکەتا شێوری کو کنیاتێ ب ئافرینن  و ھەر ملیاکەتەکی کارەکی پێ ھاتیە سپارتن و پەیدابونا کنیاتێ عەرد و عەزمان ھاتینە ئافراندن ولدیڤ دا ئادەم خولقاندی و روح ل بەر قالبێ ئادەم کرین و ئادەم ژ بەھشتێ ڤەگەرینتە سەر رووێ عەردی داکو ژین و ژیار بەیدا بت ل ڤی قەولێ زەبوونی مەکسوور ب درێژاھی بەحسێ ئافراندنا کنیاتێ دکەت دگەل چەند سەبەقا و قەولێن دیتر کو  دەمێ خودێ دلۆڤان دوڕک ژ نورا خۆ نژنی ، ب فروارا خودێ مەزن دوڕ بژقی ( ئاخ و ئاڤ و بای و ئاگر) ژێ بەیدا بوون خودێ مەزن کنیات پێ ئاڤاکر .

ئەڤە دەقێ سەبەقا و قەولێن گرێدای ڤی بابەتی دگەل شرۆڤەکا ھەر تێکستەکی دا بتر مفا ژێ بھێتە وەرگرتن : 

ل بەراھیێ خودێ ھەر ھەبوویە، نە ئەو ژ کەسییە و نەکەس ژی ژ وییە .

ژ دوعایا سەر گیانێ مری :

یا خودێ ھەر توویی و ھەر توو یێ ھەی و ھەر توو دێ ھەبی 

یا خودێ نە توو ژ کەسی و نە کەس ژ تەیە 

ئێک فرواری بێ شریکی بێ ھەڤالی .

ل دەسپێکێ خودێ دورەک ژ نورا خۆ ڤاڤارت . ژ قەولی شێخ و بەکر:

پەدشێ من دۆڕ ژ خۆ ڤاڤارە

دوڕ قەندیلە کمالدارە

قەندیلێ نوور ستارە 

ژ قەولی زەبوونی مەکسوور :

پەدشێ من دوڕ ژێ بوو 

حسناتەک ژێ چێبوو

شاخا موحبەتێ لێ بوو.

ڤێجا خودێ ھەفت ملیاکەت ژ نوورا خۆ و ھندەک ساخلەتێن پەدشایی د بەر وان کرن ، ملیاکەت د ھەر و ھەرن و ھەر دەم د حزرەتا پەدشایدانە و ل ژێر فروارا وی کار دکەن ، ھەر ملیاکەتەکی کارەک پێ ھاتیە سپارتن و ب گۆرەی فەرمانا خودێ دایە وان ، نابت ئەو ملیاکەت ژ دەر خودێ بۆ کەسەکی دی پەروەستەبن

وەکی ل ڤێ دوعایا ھێڤاری دبێژت:

(عزرائیل، جبراییل ، میکاییل، درداییل ، شمقاییل ، عەزازیل ئسرفیل )

ئەون ھەر ھەفت مەلەکێت کبیر ژ بەری ئادەم ب چەندین بەدیل ددەستێ واندا مفتە و کلیل دراوەستانە ل حزرەتا مەلکێ جەلیل

سلتان ئێزی رەب ل سەمەدە

ئافراندن ھەر ھەفت ملیاکەتە

دانە دەستێ وان دۆژ و جننەتە.

پشتی چەندین بەدیلان ، خودێ و ملیاکەت پێک شێورین کو کنیاتێ ب ئافرینن 

ژ قەولێ زەبوونی مەکسور :

پەدشایە و ھەر ھەفت سوڕێت خەولەنە 

وێ رایەکێ  د ناڤ خۆدا دکەنە 

ئێقین دێ کنیاتەکی ئاڤا کەنە

پەیدابوونا کنیاتێ : دەما خودێ دگەل ملیاکەتان شێوری و ڤیای کنیاتێ دروست بکەت ، دەنگ ل دورێ کر ئەو دورا خودێ ژ نوورا ڤاڤارتی ب رەنگا خەملی و دوڕێ خو لبەر ساف و ھەیبەتا خودێ مەزن نەگرت و بژقی و ژ بژقینا دوڕێ ( ئاخ و ئاڤ و ئاگر و بای ) پەیدابوو . 

ژ قەولێ ئافرینا کنیاتێ : 

کرە رکن و رکنی

دۆر ژ ھەیبەتێ ھنجنی 

٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠

تاقەت نەما ل بەر ب سەبری

دۆر ب رەنگا خەملی 

سۆر بوو سپی سەفری 

ب پژقینا دوڕێ کنیات پەیدابوو بەحرەکا بێ سەر وبن ، ڤێجار پەدشا دگەل ملیاکەتان ل سەر وێ بەحرێ گەریان و دەست ب دانانا ھەر چار کنارێن کنیاتێ کرن ، پشتی دەمەکی عەرد نەمەیی ھەتا خودێ فروار دا کو لالش بھێتە خوار و کرە ھێڤێنێ عەردی و عەرد پێ مەیی و شینکاتی ل سەر پەیدا بوو کنیات ب شەش رۆژان ھاتە ئافراندن 

ژ قەولێ ئافرینا کنیاتێ:

ئێزدانێ مە ب رەحمانی

ھێڤێن ھاڤێتە بەحرێ و پێ مەیانی 

دخانەک ژێ دەخنی

ھەفت تەبەق عەرد و عەزمان پێ نژنی

ژ قەولێ زەبوونی مەکسوور :

پشتی چل سالی ب ھژمارە 

عەردی ب خۆڕا نەگرت حەشارە

ھەتا لالش د ناڤدا نەد ھاتە خوارە 

پشتی عەرد و عەزمان ھاتینە ئافراندن خودێ ژ  چار توخما : ئاخ و ئاڤ و بای و ئاگر ی قالبێ ئادەم نژنی 

ژ قەولێ ئافرینا کنیاتێ :

خودایێ مە یی رەحمانی 

چار قسم ل روویێ دنێ دانی 

ئێک ئاڤە ئێک بایە ئێک ئاخە ئێک ئاگری

قالبێ ئادەم ژێ نژنی .

ھەر وەسا د باوەریا مە ئێزدیان دا، ل رۆژا چارشەمبوویێ قالبێ ئادەم دەسپێکرییە و ل رۆژا ئینیێ ب داویی ئینایە و رۆژ چارشەمبوویێ گیان د بەر کریە .

ژ قەولێ زەبوونی مەکسوور :

ل شەمبوویێ 

دانا ئەساسە ل ئینیێ کر خلاسە

پشتی ھەفت سەد سالە ، ھەفت سوڕ ھاتنە دۆران و کاسە

ل چارشەمبوویێ بری کراسە .

ئانکو پشتی ھەفت سەد سالی ھەر ھەفت ملیاکەت ل دۆر قالبێ ئادەم جەمیان و ڤیان گیانی (روح) بچتە بەر ، بەلێ روح قاییل نەبوو و گۆت : بلا ل باوە خویابت ھەتا فروارا خودێ ژ منڕا نەئێت ئەز ناچمە د بەر ڤی قالبیدا .

پشتی ھەفت سەد سالە ، ھەفت سوڕ ھاتنە ھنداڤە 

قالبێ ئادەم مابوو بێ گاڤە 

گۆتنە روحێ توو چما ناچییە ناڤە 

روحێ گۆت ل باوە ئاشقا مەعلوومە 

ھەتا بۆ من ژ بانا نێن شاز و قدوم 

نیڤەکا روحێ و قالبێ ئادەم  زۆر تخوومە 

ئەڤجا ل رۆژا چارشەمبوویێ پەدشا و ملیاکەت ھاتنە ھنداڤی قالبێ ئادەم و ل بەر دەنگێ شاز و قدوما (دەف و شباب) سەما کێشان و خودێ کاسا ژیانێ ب سەر ڤەکر و گیان ل قالبێ ئادەم ئێوراند 

ژ قەولێ سلاڤێت جارا:

شاز و قدووم ھاتن و حدری 

نوورا محبەتێ ھنگڤتە سەری

روح ھات و ل قالبێ ئادەم ئێوری 

پەدشێ من کنیات ئاڤاکر ژ دوڕا گەوھەرا 

سپارتبوو ھەر ھەفت سوڕێت ھەر و ھەرە مەلکێ تاووس کرە سەروەرە 

پشتی گیان ل قالبێ ئادەم ئێوری ب فروارا پەدشای ، ملیاکەتان ئادەم برە بەھشتێ .

ژ قەولێ زەبوونی مەکسوور :

ئادەم ژ وێ کاسێ ڤەدخوار و پێ خۆشتێ 

کەرامەتا وێ کاسێ ھات و گەھشتێ 

لەو ئادەم ھلگڕتن و برنە بەھشتێ 

پشتی بورینا چەندین بەدیلا خودێ مەزن بریار دا ئادەم ژ نەھشتێ ڤەگەرینتە سەر رووێ عەردی دا کو ژین و ژیار پەیدابت ، دەمەکی درێژ ئادەم ل عەردی مابوو یی دامای لەوما خودێ ژێرا (ھەوا) ژ پەراسوا وی یا چەپی دورستکر داکو ھەدارێ پێ بینت و کرە ھەڤژینا وی و ئەڤ چەندە بوو ئەگەرێ پەیدابوونا مرۆڤان ل سەر عەردی 

ژ قەولێ سلاڤێت جارا : 

سەد سالی ئادەم ل بەھشتێ بەرات 

وەختێ ئادەم ژ بەھشتێ دەرھات 

ھند گری ھەتا ھێستر ل د بوون فورات .

ژ قەولێ ھەزار و ئێک ناڤ : 

پەدشێ من رەب ل سەمەدە 

ژ ئادەم ب رێکرن جوقەتە 

ژێ ڤاڤارتن ھەفتی و دوو مللەتن 

 ئەم د کێمین و خودێ یی تەمامە 

_ ژ نڤیسینێن ماموستا (شرو ابراھیم  )

_ پەرتوکێن خاندنا ئێزدیاتیێ 

- ژ گوتنێن قەول بێژ (مروان بابیری )

- زانایێ ئاینی (پیر خلات ئەلیاس )