ئلیاس نعمۆ خەتاری: خدر لیاس و ساڵ خلاس

 خدر لیاس و ساڵ خلاس

ئلیاس نعمۆ خەتاری

ھەر ساڵ ڤی دەمی ئەڤ رۆژ دئێتە ساخکرن و دبتە )عیدا خدر لیاس(، ل رۆژا پێنج شەمبووا ئێکێ ژ مەھا سباتێ ب رۆزناما رۆژ ھەلات، بەری ھنگی ب سێ رۆژان رۆژیێن خدر لیاس دەست پێ دکەن و گەلەک خەلکێ ئێزدی ب رۆژی دبن ل رۆژێن (دووشەمبووێ و سێ شەمبووێ و چار شەمبووێ) ل پێنج شەمبووێ دبتە عید. ژ رێ و رسمێن ڤێ عیدێ چێنابت سەربر بێنە کوشتن وەک قوربانی بەرو ڤاژی دگەل عیدێن دی، ئەڤە تاکە عیدە ئێزدیانە سەربرا بۆ خێرێ ناکوژن، رامان وێ چەندێ ئەوە کو ل ڤی دەمێ سالێ زۆربەیا گیانەوەرەان ئێت دوو گیانن یان ب تێشکن و شیری ددەنێ و گونەھە بێنە سەرژێکڕن، لەوما خەلکێ ئێزدی خوارنا ڤێ عیدێ ب بەرھەمێن سروشتی و رۆەکی بتنێ ئامادەدکەن، دبێژنێ ( بێخون⁄ پێخون). ئانکو چێنابت قوربانی بێنە سەربرین و خون ژێ بێت .

قەلاتک: قەلاندنا نۆک و تۆفک و درا و تۆڤێ گندۆری و ھندەک جۆرێن دی ئێت دینتکا و تێکەلکرنا وان وەک چەرەزێ عیدێ، رامانا ڤێ چەندێ ئەوە کو دەمێ چاندنا ڤان جۆرێن تۆڤان خلاسبوو و ئەوێن زێدەکرین جوتیار دزڤرینتە ڤە بۆ ناف مالێ و کابانیا مالێ دکەتە قەلاتک بۆ خوارنێ، لەوما دبێژن خدر لیاس و سال خلاس، مەرەم ساڵا چاندنێ ب دووماھیک ھات .

پێخوون⁄ بێخون: قەلاندنا گەنمی باشی ھێرانا وی بدستاری و چێکرنا شریناھیا عیدێ کو دبێژنێ (خەبیسە)، ئەو گەنمێ ھاتیە قەلاندن دگەل دۆشابا قەسبا تێکەل دکەن و ڤەسترێن و تۆبکێن خروڤر ژێ دروست دکەن و دئێتە بکارئینان بۆ خوارنێ وەک شریناھیا عیدا خدر لیاس .

چەرخوس: گرارەکە تایبەتە سالێ ئێک جارێ دئێتە چێکرن ژ دەھنێ قەلاندی وڵڤێ عیدا خدر لیاس دبێژنێ چەرخوس گرارا عیدێ، دڤێت ھەر مالەک لڤێ رۆژا پیرۆز حازربکەت .

مرازا ئەڤیندارا: چۆنا سەر دەنکا دخەونێدا، ل ھیڤارا عیدێ شەڤبێری خۆش دبن و شەڤخۆشک گەرمدبن و مەحفەل و جڤێن دئێنە گێران ل ھوندرێ ماڵا و لدۆرا سۆبایا قەلاتک و چای زێدە دئێنە خوارن و ڤەخوارن، کچ و کور پشتی دنڤن تێھنی دبن ژبە خوارنا قەلاتکا و چێدبت دخەونا خۆدا دچنە سەر دەنکێ مالا ئەڤیندارێن خۆ و ئاڤێ ژی ڤەدخۆن، رامانا وێ ئەوە ئانکو ئەو نێزیک دئ بنە قسمەتێ ئێک .

زیفکاندن: ل سبەیکا عیدێ ل رۆژا پێنج شەمبووێ دباوەریا مە ئێزدیاندا خدر لیاس و خدر نەبی دڤێ رۆژێدا پرچێن خۆ قوساندینە، لەوما دڤێتن ھەر کەسەک دڤێ رۆژێدا ھندەک پرچا خۆ بقوسینت دبێژنێ زیفکاندن .

گوھ سمتن: ل ڤێ عیدێ گوھێن زارۆکێن کچ دئێنە سمتن (کونکرن)، وەکی رۆژەکە پیرۆزە دونیا سارە و لبەر ئاگرێ سۆبایێ گوھێن وان د سمن و گوھارا بۆرا دکەنێ بدەستێ ھندەک ئافرەتێن شارەزا دڤی بواریدا .

قەدەغەیا نێچیرێ: وەکی مە گۆتی ل ڤی دەمێ سالێ بتریا گیانەوەران پ دوو گیانن و بتریا تەیران لسەر ھیکان لەوما چۆنا نێچیرێ قەدەغایە .

ل دوماھیێ داخوازێ ژ خودایێ مەزن دکەین عیدا تفاق و تەبایێ و سەرفرازیێ بت، عیدا پێکڤە ژیانێ وخۆشیێ و رێزگرتنا مرۆڤان ل مرۆڤان بت یاخودێ .