مەھدى حەسەن: جەژن و رۆژيێن خدر لياس د باوەريا ئێزديان دا

 جەژن و رۆژيێن خدر لياس د باوەريا ئێزديان دا 

مەھدى حەسەن 

ئەڤ جەژن ئێك ژ كەڤنترين جەژنێن رۆژھەلاتا ناڤينە و ھەر ژ باب و کالا دا ئێزدیان ئەڤ جەژن ب پیروز دایە زانین و رێ و رەسمێن ڤێ جەژنێ ساخکرینە ، ئەڤ جەژن  د كەفتە د پێنج شەمبوويا ئێكێ دا ژ مەھا سباتا رۆژھلاتێ ، ل پێش جەژنێ سێ رۆژا بەرى ھنگى ئێزدی ب رۆژی دبن ( دوو شەمبوويێ – سێ شەمبوويێ _ چار شەمبوويێ) رۆژا پێنج شەمبوويێ دبتە عيدا خدر و ئلياس ل رێکەفتی (18/2/2021)ێ جەژنا و رۆژا 15-16-17ێ رۆژینە و ئەڤ رۆژى خێرن نەفەرزن بەلكى ھەر ئێزديەكى بڤێت رۆژيا دگرن نەخاسمە ئەڤ كەسێن دايك بوونا وان ل ڤان ھەر چار رۆژا بتريا وان ناڤێن ل وان دئێنە دانان خدر يان ئلياس و بتريا ڤان كەسا ھەر سێ رۆژا ب رۆژى دبن، ل ڤێ جەژنێ و رۆژیێن نەبی خدر و ئەلیاس  نابیت مرۆڤێ ئێزدی خونێ ب رێژن و سەربرا ب کوژن و بچن رێکێن دویر نەخاسمە نێچیرێ  ،، وەكى يە ديار ئەڤ جەژنا خدر وئلياس پەيوەندى ب وەرزێ چاندنێ ڤە ھەيە پشتى چاندن خلاس دبت وتۆڤێ چاندنێ ھەموو دئێتە رەشاندن و بەلاڤكرن ل دەشتێ دبێژن خدر ئلياس و ساڵ خلاس يانكو چاندن خلاس بو ،ئەڤجار ل ھيڤيا بەرھەمێ چاندنا خۆ د مينن ڤان رۆژیان و جەژنێ د گێرن ،دیسا ھندەل وەسا ژی دبێژن کو سڕ و سەقایێ ئەڤ سال خلاس بو و سڕ نەما ئەڤێ گوتنێ د بێژن، ھەر بوزانین بتريا ڤان جەژن و ھەلكەفتێن مە ئێزديان گرێدايى سروشتى و وەرزێن سالێ نە وەكى ل ڕێورەسمێن ڤێ جەژنێ دا دئێنە گێران ،ھەر وەسا ب جەژنا مرازا ژى دئێتە ناسين دباوەريا مە ئێزديان دا خدر و ئلياس ھەر سێ رۆژا ل ئاسمانى دئێنە سەر ئەردى د گەرێن و سەد خۆزيا وێ دەڤەرا خدر و ئلياس تێرا دەرباس بن و ھەر كەسێ لێ ڕاست بن يان بێنە مالا وان دێ ب مرازا خۆ شادبت لەوا ل ھێڤارا عيدێ ھەر مالەك سێنيكەكا پێخوونێ بەرھەڤ دكەن و دادنێنە سەر جيەكى بلند ل مالێ دبێژن خدر و ئلياس ھەگەر ھاتن وێ مالێ دێ تامكەنە پێخوونێ و جيێن دەستێن وان دێ لسەر پێخوونێ ديار بن و ھەگەر ھاتن وێ مالێ دێ خێر و بێر كەفتا ناڤ مالێ ورزق و مالێ وان دێ زێدەبت ،دیسا د باوەریا مە ئیزدیان دا ھێڤارا جەژنێ کور و کچ  د خەوا خۆدا بچتە مالا ھەر کەسەکی و ئاڤەكێ ل مالا وان ڤەخۆت دێ رزقێ وى ل وێ مالێ بیت ، بەلكى نە ھەر بۆ رزقى و ھەڤژينيێ بتنێ ھەر مرازەكا ھەبت ھەگەر د خەوا خۆدا نەبى خدر و ئلياس ببينن دێ گەھن مرازا خۆ ، ئێزدى رێز و حورمەتەكا مەزن د دەنە كەسايەتى يا خدر و ئلياس و ب نەمر دزانن ، ديسا د باوەريا مە ئێزديان دا ب خوداوەندێ دەريا و رۆباران دزانن ،مەزارگەھێن وى ژى ل دەڤەرێن ئێزديان دروست كرنە ، مينا باعەدرێ ، گوندێ كەرسافا ل كۆمەلگەھا شێخكا ، قەزا شێخان ، وھتد ھەروەسا مەزارگەھێ وى ل حەلەبێ ژى ھەيە ، مێژونڤيس وەسا باوەر دكن ئەڤ مەزار بەرى ئيسلامێ ب سەدان سالان ھەبوويە نھۆ ژى ئيسلام ب تايبەت شيعە ڕێورەسمێن تايبەت ھەنە وجەژنەكا بەرفرەھ دگێرن بۆ خدر و ئلياس ھەروەسا مەسيحيەت ژى و يەھوديا رێورەسمێن تايبەت ھەنە، ئەڤ تايبەتمەنديا ڤان ئۆلا دايە خدر و ئلياس ئێك ئۆل نكارت بێژت ئەڤە پێگەھێ ئۆلا مە يە لەوما دئێزدياتيێ دا ھەگەر ئەم بەرێ خۆ ب دەينێ وەك مێتولۆژى تێگەھەك گەلەك پيرۆز دايە خدر وئلياس وەك دوو مەلايكەت وەك دوو دەروێش وەك دوو كەسێن چاك وەك دوويێن زێندى ھەتا نھۆ دساخ داينە ناسين ، ھەر وەسا ناڤێ خدر و ئلياس د گەلەك قەول و بەيتا دا ھاتيە نەخاسمە ل قەولێ پير شەرەف : 

شەرەف دەنگ دكە ژ ئەساسە

فەھمێن زۆر قياسە 

تو خدرى يان ئلياس

دڤێ جەژنێ دا 

١- سەربڕ نائێنە سەرژێكرن 

٢- نابت ژ مال دووربكەڤن وبچنه رێ و رێباريێن دوور. 

٣- ل رۆژێن رۆژيا و رۆژا جەژنێ نێچير قەدەغەيە. 

٤- گەنمى د قەلينن، دبێژنێ قەلاتك ، ئەڤە ژى نيشانا ب داوى ھاتنا وەرزێ چاندنێيە. 

٥- رۆژا چارشەمبوويێ قەلاتكا د ھێرن و ( پێخوونێ) چێدكن. ژ ھەفت تاما یە پێکھاتیە ژ گەنمی و جەھی و نیسک و باقلکا و نەھک و درە و توفکێ گندوری و جارنا شەش رەنگ و دگەل خویێ دگوتن ئەڤە ھەفت تام . 

٦- رۆژا جەژنێ جۆتيار ھندەك پێخوونێ دبەتە ناڤ زەڤيێن خۆ يێن چاندنێ و لێ دڕەشينت، بۆ خێر و بەركەتێ. 

٧- ساڤارێن ھێراى دقەلينن و دكەنە زادێ جەژنێ ، دبێژنێ((چەرخووس )) ئەڤ زاد ل روژا جەژنێ د ھێتە خارن.