د هه‌يڤه‌كێ دا 81 خێزانێن ئێزدی ژ شنگالێ ڤه‌گەرياينه‌ ناڤ کەمپێن دهۆکێ

باسنيوز:

بەرپرسی ڕاگەیاندنی بۆردی کاروبارە مرۆییەکان لە پارێزگای دهۆک، بە (باس)ی ڕاگەیاند، تەنیا لە مانگی ڕابردوودا، 81 خێزانی ئێزدی، ئەوانەی دوای ئازادکردنی شارۆچکەکەیان گەڕابوونەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆیان، دووبارە زێدی خۆیان جێ هێشتووە و گەڕاونەتەوە ناو کەمپەکانی ئاوارەیی لە سنووری دهۆک.

سالم سەعید لەبارەی هۆکاری گەڕانەوەی ئەو خێزانانە بۆ ژیانی ئاوارەیی گوتی: ”بەهۆی خراپیی ڕەوشی ئاسایش و نائارامی و نەبوونی خزمەتگوزارییە سەرەتاییەکانی ژیانەوەیە”. 

ئەو بەرپرسە روونیشی کردەوە: “بەداخەوە ڕێکخراوەکان هاوکارییەکانیان بۆ ئاوارەکان کەم کردووە، چ ئەوانەی لەناو کەمپەکانن، یان ئەوانەی گەڕابوونەوە شوێنەکانی خۆیان، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا، ئەو خەڵکە ژیانی نەبوونیی ناو کەمپەکانی بەلاوە باشترە، لەوەی لە ناوچەکانیان جگە لە نەداری، ناسەقامگیریی ئاسایش و نەبوونی ئارامی، ژیانیان بخەنە مەترسییەوە“. 

ئەو بەرپرسەی پارێزگای دهۆک ئاماژە بەوە دەکات، کە دوای ئەوەی پارێزگای مووسڵ لە دەستی تیرۆریستانی داعش ڕزگار کرا، بەشێکی خەڵکی ئاوارەی ئەو شارە گەڕانەوە سەر جێ و ڕێی خۆیان و گوتی: ”گەڕانەوەی ئەو بەشە ئاوارەیەی مووسڵ، کە لە هی پێنج کەمپ بوون، بووە هاندەرێک بۆ ئەوەی خەڵکی شنگالیش بیر لە گەڕانەوە بۆ سەر زێدی خۆیان بکەنەوە و هەر واش بوو، ژمارەیەک کوردی ئێزدیی ناو کەمپەکانیش، دوای ئەوە گەڕانەوە ناوچەکانیان“.

سەبارەت بە هۆکاری دووبارە ئاوارەبوونەوەی خەڵکی شنگال بۆ کەمپەکان، بەرپرسی ڕاگەیاندنی بۆردی کاروبارە مرۆییەکانی دهۆک جەختی کردەوە، کە: ”دوای ١٦ی ئۆکتۆبەر و ئەو دۆخە نەخوازراوەی لە ناوچەکەیاندا هاتە پێش، کە بووە هۆی دووبارە نائومێدبوونیان، بەتایبەتی بەهۆی باڵادەستیی گرووپە میلیشیاییەکان و سەپاندنی ئیدارەیەکی ناشەرعی بەسەر ناوچەکەیاندا و دڵنیانەبوونیان لە ئاسایشی گیان و ژیان و ماڵی خۆیان، بەشێکی زۆر لەو کوردە ئێزدییانەی گەڕانەوە سەر ماڵەکانیان لە شنگال و دەوروبەری، دیسانەوە ڕوویان کردەوە کەمپەکانی سنووری پارێزگاکەمان“.

لەبارەی ژمارەی ئاوارەکان و ڕۆڵی ڕێکخراوەکان لە یارمەتیدانی ئاوارەکاندا، باسی لەوە کرد، کە تا ماوەیەک پێش ئێستا، زیاتر لە 740 هەزار ئاوارە و پەنابەر لە سنووری دهۆک بوون، سەرەڕای گەڕانەوەی هەندێکیان بۆ زێدی خۆیان، یان ئەوانەی ڕوویان کردووەتە هەندەران، بەڵام هەنووکەش بە سەدان هەزار ئاوارە و پەنابەر لە سنووری پارێزگاکەدا ماون و گوتی: ”سەرەتا ڕێکخراوەکان لە ساڵی ٢٠١٤ بە گەرموگوڕییەوە بە دەنگ ئاوارەکانەوە هاتن و خزمەتیان دەکردن، کەچی ئێستا وەکوو جاران هاوکاریی ئاوارەکان ناکەن“.

هەروەها دەربارەی ڕۆڵی پارێزگای دهۆک لە بەدەنگەوەچوونی ئاوارەکان و ئەو پڕۆژە و خزمەتانەی پێشکەشی ئاوارەکانی کردووە، دەڵێ: ”هەر لەسەرەتاوە پارێزگای دهۆک چ وەک ئیدارە، یان خەڵکەکەی، پێشوازییەکی گەرمیان لە ئاوارەکان کرد و باوەشیان بۆ کردنەوە و داڵدەیان دان. لەو ماوەیەدا پارێزگای دهۆک ئەوەی لە توانایدا بوو لە خزمەتگوزاری، پێشکەشی کردن. تەنانەت ئێستاش چەند پڕۆژەیەکی گرنگی بۆ ئاوارەکان هەیە، بەڵام هیچ ڕێکخراو و لایەنێک نییە جێبەجێکردنی ئەو پڕۆژانە بگرێتە ئەستۆ“.

گوتیشی: ”بۆ ئاوارە و پەنابەرەکانی ناو کەمپەکان بەگشتی، بەتایبەتی ئەو ئاوارانەی دووبارە گەڕاونەتەوە کەمپەکان، ئێمە وەک بۆردی کاروبارە مرۆییەکانی پارێزگا، هەرچی لە تواناماندا بێت، هەموو هەوڵێک دەدەین بۆ ئەوەی ژیان و گوزەرانیان باشتر بکەین“.  

سوندس عەلی، کە کچێکی ئێزدیی ئاوارەی کەمپی (شاریا)یە، باس لە ڕەوشی ژیانی خۆی و ئاوارەکان دەکات و دەڵێت: ”ڕاستە ژیانی ئاوارەیی زۆر سەختە و هەتا بڵێی لەم ژیانە بێزارین، بەڵام دیسانیش ژیانی ئاوارەیی لە کەمپەکانی هەرێمی کوردستان زۆر لە گەڕانەوە بۆ شنگال و ناو ماڵەکانمان خۆشترە“.

سوندس سەبارەت بەوەی، کە وێڕای سەختیی ژیانی ئاوارەیی، بەڵام ئەوان مانەوە لەناو کەمپەکانی هەرێمی کوردستان لە گەڕانەوە بۆ سەر زێدی خۆیان بە باشتر دەزانن، گوتی: ”هەر نا لەو کەمپانە ژیان و کەرامەت و ئاساییشمان پارێزراوە، ئێمە ئەو ڕۆژانەمان لەبیر ناچێت، کە چۆن جینۆساید کراین و عەرەبەکانی ناوچەکە دەستدرێژییان کردە سەرمان. ئێستاش ترسی ئەوەمان هەیە، کە ئەو عەرەبانەی بە پشتیوانیی حکوومەتی عێراق و میلیشیاکان گەڕاونەتەوە شنگال و دەڤەرەکە، دووبارە دەستدرێژیی بکەنە سەر نامووس و ئابڕوو و ژیانمان“.

دەشڵێت: ”هەتا شنگال و ناوچەکە لەسایەی ئیدارەی ناشەرعی و خۆسەپاندنی گرووپە چەکدار و میلیشیاییەکان بەردەوام بێت، دەستتێوەردان و دەستدرێژیکردنە سەر ئێزدییەکان ئەگەرێکی بەردەوامە. بۆیە هەتا ئیدارەی شەرعی و هێزی پێشمەرگە بەتەواوی نەگەڕێتەوە شنگال و دەڤەرەکەمان، ئامادە نین بگەڕێینەوە ناوچەکانمان“.

ئەو کچە کوردە ئێزدییە ئاوارەیە گوتیشی: ”هێشتا ژمارەیەکی زۆری کچ و ژن و منداڵە ئێزدییەکان لە دەستی تیرۆریستانی داعشدا ماون، بەشێکی زۆری خانوو و ئاواییەکانمان لە شنگال و دەڤەرەکە وێران و خاپوور کراون، هیچ پڕۆژەیەکی ئاوەدانکردنەوە و خزمەتگوزاری لە ناوچەکەمان نییە، لە سایەی باڵادەستیی ئەو گرووپ و میلیشیا چەکدارییانەش، کە ملکەچی هیچ یاسا و ڕێسایەک نین و هەڕەشەن بۆ سەر ژیان و کەرامەت و ئاسایشمان، گەڕانەوە بۆ سەر ماڵ و حاڵ و زێدی خۆمان، شتێکی هەروا ئاسان نییە“.

لای خۆیشیەوە نایف سەیدۆ، بەڕێوەبەری ناحیەی سنوونێ بە (باس)ی ڕاگەیاند: ”دوای چوار ساڵ لە ڕزگارکردنی شنگال و دەروبەری لەسەر دەستی هێزی پێشمەرگەی کوردستان، کەچی تا ئێستا تەنیا 30%ی ئێزدییە ئاوارەکان گەڕاونەتەوە سنوونێ، دووهلا، گوهبل، خانەسۆر و دەڤەرەکانی سەر بە ناحیەکەمان کە زۆربەیشیان خەڵکی شنگالن، بەڵام ئیدارەی شەرعی لە سنوونێ نییە، بۆیە تا ئێستا وەک پێویست هیچ خزمەتگوزارییەکی ئەوتۆیان پێشکەش نەکراوە، بەمەش خەڵکی دیکەی ئاوارەی ناوچەکە، نەک هیچ هیوا و ئومێدیان بە گەڕانەوە بۆ ناوچەکانیان نەماوە، بەتایبەتی لە پەیوەست بە سەقامگیری و ئارامی و ئاسایش، بەڵکوو ئەوانەی گەڕاویشنەتەوە، ئێستا بەهۆی ئەو دۆخە ناجۆرەی لە ناوچەکەیاندا هەیە، دووبارە ڕوویان کردووەتەوە کەمپەکانی ئاوارەیی“.

نایف گوتیشی: ”خەڵکی ناوچەکە نەک هەر بۆ ئێمە، بەڵکوو بۆ لایەنە پەیوەندیدارەکانی حکوومەتی عێراق و ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکانیش نایشارنەوە و بە ڕوون و ڕاشکاوی دەڵێن، هەتا ئەو دۆخە داسەپاوە لە ناوچەکەدا هەبێت و ئیدارەی شەرعی و بەتایبەتیش، هێزی پێشمەرگەی کوردستان نەگەڕێتەوە ناوچەکە و بەم دۆخی ترس و لەرز و نادڵنیایی و نەبوونیی خزمەتگوزارییەوە، ئامادە نین بچینەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆمان“.