جه‌ژنا سه‌رێ سالێ كه‌ڤنترين جه‌ژنا ئێزديايه‌

پارێزه‌ر:سالار فائز/ئه‌لمانيا

 هه‌ر ملله‌ته‌کی ل سه‌ر روويێ ئه‌ردی کۆمه‌کا جه‌ژن و هه‌لکه‌فتا وا هه‌يی ، چی ئەڤ جه‌ژنه‌ یێت جیهانی بن وەکی جه‌ژنا دەیکا و جه‌ژنا ئه‌ڤینيێ...هتد،یان جه‌ژنێن نه‌ته‌وایه‌تی یان ئاینی بن،کوردێن ئێزدی ژی هژمارەکا جه‌ژنا وێت هه‌ین ،نه‌ته‌وایه‌تی وەک نه‌ورۆز و یێت ئاینی جه‌ژنا سه‌رێ سالێ و جه‌ژنا جه‌مایێ و جه‌ژنا رۆژیێن ئێزی ...هتد.

جه‌ژنا سه‌رێ سالێ تێته‌ هژمارتن که‌ڤنترین و گرنگترین جەژنا ئێزدیا و گرنگی و که‌ڤناتیا وێ دزڤرته‌ دەستپێکا ئافراندنا کنیاتێ دەمێ په‌دشایی دور ژ نوورا خۆ نژاندی و ئاخ و ئاڤ و بای و ئاگر ژێ دروست کرین و کنیات پێ ئافراندی رامانا وێ دبته‌( عيد الخليقة)، هه‌روه‌سان دبێژنه‌ ڤێ جه‌ژنئ چارشه‌مبوويا سۆر و ئەڤ جه‌ژنه‌ تێته‌ هژمارتن که‌ڤنترین جه‌ژنا ملله‌تێن ئاری و وەلاتێ میسۆپۆتامیا،ئەڤ جه‌ژنه‌ دەستپێکا سالا نوویه‌ ئه‌ڤ جه‌ژنه‌ دکه‌فته‌ دچارشه‌مبوويا ئێکێ ژ مه‌ها نیسانا رۆژهه‌لاتی، ئێزدی گه‌له‌ک رێز و به‌هایی و پیرۆزیێ ددەنه‌ ڤێ مه‌هێ ژبه‌ر هندێ دڤێ مه‌هێ دا ژنا ناينن ،چنكو نيسان ب خۆ بووكا سالێيه و ب جوانترين ره‌نگ و خه‌ملا يه‌خه‌ملاندييه و چو بووكا د سه‌ر خۆڕا نابينت،ژبه‌ر گرنگيپێدانا ئێزديا ب سروشتى و ژبۆ پاراستنا گژوگيايى و رووه‌كا ژبه‌ركو ئه‌ڤ هه‌يڤه‌ ده‌مێ ڤه‌ژين و بووژاندنا هه‌موو گياندارايه ،له‌ورا ل ڤێ مه‌هێدا ئێزدى ئه‌ردى ناكۆلن و جۆتى ناكه‌ن، دڤێ جه‌ژنێ دا هنده‌ك رێ ورسم تێنه گێران ، هێڤارا جه‌ژنێ ل په‌رستگه‌ها پيرۆزا لالش فتيل و چرايا فێدخن ل به‌ر نيشانگه‌هێن خاس و چاكا، زارۆك كوليلكێن نيسانێ و كاريێ (بێناڤێ ) دئينن ژ دوروبه‌رێ گوندى،كابانيێت مالا هيكا دكه‌لينن و ره‌نگا و ره‌نگ دكه‌ن،هه‌روه‌سا سه‌وكا دپێژن ب سه‌ر جيناراندا به‌لاڤ دكه‌ن،ژنك سه‌را گۆرستانێن گوندى دده‌ن ، ل وێده‌ر سه‌وك و هيكا ب خێرا مريێن خۆ ب سه‌ر هه ڤدوو و ريبار و هه‌ژاران دا به‌لاڤ دكه‌ن، زه‌لام قه‌ستا نيشانگه‌هێن گوندى دكه‌ن و ل دووڤ پێچێبوونا خۆ هه‌ر ماله‌ك سه‌ر بره‌كێ سه‌رژێ دكه‌ت و هه‌ر ماله‌ك چرايێ خودانێ مالێ ڤێدخت،سبه‌يكا جه‌ژنێ گه‌ره‌كه‌ هه‌ر ئێزدييه ك به‌رى رۆۆهه‌لاتێ ده‌ست و چاڤێن خۆ ب خوناڤێ جوان كه‌ت ،دگه‌ل رۆژهه‌لاتێ كابانيا مالێ قه‌فتكه‌كه‌ كوليلكێت نيسانێ و بێناڤێ دگه‌ل قالكێن هيكا ب هه‌ريێ ب سه‌رده‌ريێ مالێ ڤه‌ دكه‌ن، ل ده‌مێ تێشتێ مالێت خودان په‌ز ماستى دبه‌ن بۆ جيرانا و مالا ماست بۆرا دچت هنده‌ك هيكا دده‌ته وى كه‌سێ ماست بۆ وان ئينايى وه‌ك خه‌لات،پشتى خه‌لك ل نيشانگه‌هێن گوندى تواف دبن ، جه‌ژنا ئێك پيرۆز دكه‌ن، خه‌لكێ گوندى گه‌له‌ك ياريا ب هيكا دكه‌ن ،مال خۆيێن مالا دوو-سێ هيكا دبه‌نه سه‌ر ئاقارى و دخۆن و قالكێن وان دهاڤێژنه ناڤ ده‌خل و دانى و دڤێ رۆژێدا په‌زى نادۆشن و بێچيكا به‌ر دده‌نه به‌ر ماكا و دبێژنه ڤێ كريارێ(ستيكوش) رۆژا پشتى جه‌ژنێ شڤان به‌رى نيڤرۆ په‌زى دئينته‌ ده‌هنى و بێريڤان ب بارزووكێن خۆ و خه‌لاتێ شڤانى ڤه دچنه‌ بێريێ،ده‌مێ دگه‌نێ پێكڤه‌ خريجدكه‌نه شڤانى و گۆپالێ وى پرت-پرت دكه‌ن و ب سه‌ر هه‌ڤ دوودا به‌لاڤ دكه‌ن،پاشى خه‌لاتێ شڤانێ دده‌نێ ، پشتى دزڤرنه‌ مال وان پرتا ب مه‌شكا خۆ ڤه دكه‌ن.

چه‌ند هێما دڤێ جه‌ژنێدا وێت هه‌ين چارشه‌مبوويا سۆر،ژبه‌ر كوليلكێت نيسانێ يێت سۆر و ره‌نگ دانا وان ل به‌هارێ ،دباوه‌ريا ئێزديا دا دڤێ رۆژێدا تاووسى مه‌له‌ك ژيارێ سه‌ر ئه‌ردى ب فروارا خۆدێ نووژه‌ن دكه‌ت ، نه‌كۆلانا ئه‌ردى چنكول ڤێ مه‌هێدا كه‌سكاتى ده‌ست ب گه‌شبوونێ دكه‌ت ، جوانكرنا ده‌ست و چاڤا ب ئاڤا خوناڤێ وه‌ك مۆركرن ب ئاڤا سالا نوو ، ژن نه‌ئينان و ڤه‌گۆهاستنا بووكا گونه‌هه‌ چنكو نيسان ب خۆ بووكا سالێ يه و چو بووكا د سه‌رخۆرا قه‌بوول ناكه‌ت ، هيك رامانا دورا په‌دشاى ئه‌ڤ كنياته ژێ ئافراندى ، شكاندنا هيكێ نيشانا بژقينا دورێيه ، كه‌لاندنا هيكێ نيشانا مه‌يين و جه‌برينا ئه‌ردييه، ره‌نگكرنا هيكا رامانا خه‌ملينا ئه‌ردى دده‌ت ئه‌ڤ هێمايه دده‌ته خوياكرن كو تێكستێن پيرۆز يێت ئاينێ ئێزديا دزانستى نه‌ به‌رى هه‌زاران سالا، بژاندنا قالكةت هيكا ل ئاقارى بۆ خێر وبه‌ره‌كه‌تێ يه‌، به‌لاڤكرنا هيكا و سه‌وكا ب سه‌رئێك و دوو ژبۆ تێكه‌لبوونا نانى و موكمكرنا برايه‌تى و باوه‌ريێ يه، درۆژا جه‌ژنێدا دبێژنه كاريێ (بێناڤ) ژبه‌ر تیژی و دژواريا وێ، هله‌اويستنا كوليكێن سۆر و قالكێن هيكا و بێناڤێ نيشانا هاتنا به‌هارێ و سالا نوويه، شكاندنا گۆپالێ شڤانى نيشانا نووژه‌نكرنا شڤانه‌تيێه‌ و برتا گۆپالى ب مه‌شكێ ڤه دكه‌ن بۆ خێر و به‌ره‌كه‌تێ يه‌.