رۆژيێن ئێزى و جەژنا رۆژيا فەڕزەكا ژ فەڕزێن تەريقەتێ/مەھدى حەسەن موراد
رۆژيێن ئێزى و جەژنا رۆژيا فەڕزەكا ژ فەڕزێن تەريقەتێ
مەھدى حەسەن موراد
د باوەريا مە ئێزديان دا ئێزى ناڤەك ژ ناڤێن خودێ تەعالا يە وەكى ل ڤێ سەبەقا قەولێ ھەزار و ئێک ناڤ:
ب دەستوری خودێ
سلتان ئێزى بخۆ پادشايه.
هەزار و ئێك ناڤ ل خۆ دانايه.
ناڤێ مەزن هەر خۆدايه .
*********************
يا سلتان ئێزى تو وێ ل عەردا تو وێ ل عەزمانا .
تو وێ ل بەحرا تو وێ ل بنيانا.
تو وێ ل زارا تو وێ ل زمانا.
مرازا ئەم ژ ته دخوازن دين و ئيمانه .
**********************
پەدشێ من ھەزار وئێک ناڤە
ئەڤ دنیا ل باوی سەعەت و گاڤە
ئەوی ھاوا کرە بوک وئادەم کرە زاڤە
***********************
رۆژیگرتن لجەم ئێزديان فەرزەكە ژ فەرزێن تەریقەتێ،هەر ئێزدیەك دڤێت سێ رۆژیان بۆ خودێ مەزن و دلۆڤان بگرت دبێژنێ رۆژیێن ئێزی ئانكو رۆژی گرتن بۆ خودێ ،رۆژیێن ئێزی (٣)سێ رۆژن و رۆژا چارێ جەژنە،ئەڤ جەژنە دكەفتە دئینیا ئێكێ ژ مەها كانوونا ئێكێ ب هژمارا رۆژهلاتی ھەر سال ئانكو رۆژێن (سێ شەمبوو -چارشەمبوو – پێنچ شەمبوو )ێ رۆژینە و ئینیێ جەژنە.
وەكى ل قەولێ مەھا ديار دكت :
ھات مەھا بناڤ رەمانە
ل سەر یازدە مەھا د گێڕانە
رۆژیێن ئێزی سەتقە و حەیا و ئیمانە
*********************
ژبەر کانون قانوونە و بنیاتە ھەر دوانزدە مەھانە و قەول پەسەندکت:
ژقەولێ شێخ فەخرێ زەرگونە
ھەر یەب حەرفە و یەب ناس بوونە
بنیاتە ھەر دوانزدە مەھا کانوونە
************************
ل ڤان هەر سێ رۆژا ئێزدی رۆژیان دگرن ئەڤ رۆژی گەلەک د کەڤنن هزرا گرتنا ڤان رۆژیا دزڤرتە وێ چەندێ کو ژ کەڤندا دەمێ دیتین رۆژ بۆ رۆژێ، رۆژ یێ کورت دبن، کەفتنە گۆمانا هندێ کو رۆژ ئێدی نامینت و تاریستان دێ جيێ رۆناهیا رۆژێ گرت وەک هیڤيه‌ك ژ خودێ کرن، رابوون سێ رۆژی ژێرا گرتن، تا کو چاڤێ رۆژێ هندانەبت و هەردەم ب خێر و بەرەکەتا وێ شادببن، پشتی کۆ زانین ئێدی رۆژ یێ بەرب درێژبوونێ دچن ژ کەیڤان دا کرنە جەژن،پشتی جەژنێ ئێكسەر دەمێ رۆژان زێدە دبت ئانكو ڤێ جەژنێ گرێدانەك دگەل دەمی و سروشتی هەیە، ئەڤ رۆژی گەلەك د كەڤنن، هزرا گڕتنا ڤان رۆژیان كو خێرەكا مەزنە بۆ وی كەسێ رۆژیان بگرت، كو مرۆڤ بڤێ چەندێ فەرزەكی ئۆلا ئێزدیاتیێ بجيھ دئینت و هەستێ مرۆڤی بەرامبەر كەسانێن هەژار و بەلنگاز زێدە دكت و مرۆڤی هانددەت كو هاریكاریا وان بكت، ديسا ل قەولێ (ھەزار و ئێک ناڤ) ھنەر بۆ كەرامەتا سلتان ئێزى دياردكت وەكى ل ڤان سەبەقا :
شەھید پێخەمبەر ب وێ کاسێ دبوو مەستە
ئەوی نە پێ ھەبوو نە دەستە
سلتان ئێزی ڕۆنایەک لبەر دخستە
*********************
ئەوێ ژ سلتان ئێزی خواست بوو کەرەمە
بۆ ھەقیا خودێ ل ھەموو دەمە
سێ رۆژی گرتن گوت: ئەڤە فەرزە ل سەر مە
**********************
هەروەسا ژلایێ ساخلەمیێ ڤە مفایێ خۆ هەنە،ديسا وەك دابونەریتەك دناڤ ئێزدیان دا دەمێ رۆژیێن ئێزی نێزیك دبن كەسانێن دەولەمەند و خودان شیان دەستێ هاریكاریێ بۆ وان هەژار و بەلنگازان درێژ دكن،رۆژیگڕتن بڤى رەنگى يە : پشتی نیڤا شەڤێ ، پاشیڤێ دخۆن و دگەل تاری گەوركێ دبتە دەڤگڕتن، دەڤگڕتن ژی ئەوە: نابت مرۆڤ هیچ تشتەكی بخۆت و ڤەخۆت و دڤێت خۆ ژ هەموو پەیڤێن خراب و گوننەهـ و بەدكاری یا دوور بكت،هێڤاری بەری رۆژئاڤا رۆژیگر دەست و چاڤێن خۆ دشۆن و خۆ پاك و تەمییز دكن و بەر ب رۆژئاڤا ڤە پەروەستەی خودێ دبن و دوعایا هێڤاری دكن،پشتی رۆژئاڤا دبتە فتار ، رۆژیگر ب دەستووری خودێ فتاردبن ، بڤی تەرزی بۆ هەر سێ رۆژیان،هەژی گۆتنێ یە بۆ ڤان رۆژیان هەر مالەكا ئێزدی ل رۆژا دوو شەمبوویێ سەربڕەكێ سەرژێ دكت،دبێژنێ رۆژا پەز كوشتنێ بۆ پاشیڤێ و فتارێ، ئێزدی دگەل هندێ هەڤ دوو مێڤان دكن نەخاسمە مالێن دەولەمەند و كەدخودا بۆ پاشیڤێ و فتارێ خوارنێ بۆ مالێن بەلنگاز دبەن ، ل هێڤارا جەژنێ سەوكا دپێژن و ل هەڤ دوو دگێرن ، تاكو نانێ وان تێكەلی هەڤ ببت ، هەروەسا ژنك سەرەدانا گۆرستانا گوندی دكن و زيارەتى خاسا دبن ، ل وێدەرێ ژی سەوك ( نانەكی تایبەتە ل جەژنا دئێتە دروستكرن) وشرینیا بسەر هەڤ دوو دا بەلاڤ دكن، ل سبەیكا جەژنێ هەموو ئێزدی جەژنا هەڤ پیرۆز دكن و قەستا نیشانگەهێن خاس و چاكا دكن ولێ زیارەتى دبن و دلێن خۆ لێك خۆش دكن وهەر مالەك سبەیكا جەژنێ زادێ خۆ دبەتە بەر نیشانگەها خاسێ گوندی و هەموو پێكڤە دخۆن ، ژ لايەكى دى ڤە ھەر ئايين و مللەتەكى ب رەنگەكى رۆژيگرتن ھەيە و ل پێ باوەريا ھەر ئايينەكى رۆژيگڕتن خێرەكا مەزنە و فەڕزەكا ئۆلى يە پێ دئێنە سپاردن و فەر مرۆڤ رۆژيێ بگرت دا ب بڕسێ و بەلنگازيێ ب حەسێت و ئاگەھ ژ خەلكێ ھەژار و بەلنگاز ھەبت وەكى د باوەريا ھەر ئايين و مللەتەكى دا ھاتى ، لێ وەكى ديار ئێزدى دوو جۆرێن رۆژيان دگرن جۆرەك خێرن و جۆرەك فەرزن ئەڤێن ئێزى وەكى مە ديار كرين فەرزن لێ يێن خێر ژمارەكا زۆرن بۆزانين ھەموو رۆژيێن ئێزديان يێن خێر و فەرز د جێگرن ل دەم وەختێ خۆ ل سالێ ، لێ ژ بەر پيرۆزى و گرنگيا رۆژيا كو د باوەريا ئێزديان دا رۆژيگڕتن فەڕزەكا ژ فەڕزێن تەريقەتێ كو رێبازا ئێزدياتيێ يه و مرۆڤێ ئێزدى د ژيانا خۆدا پەيرەو دكت و بڤێ رێبازێ وەك ئێزديەك دئێتە ناسين، دێ بينى ئێزدى بەرى رۆژيێن ئێزى ب چل رۆژى وەسا خەلكێ مە رادبنە رۆژيا وتايبەت ل ھێڤارا رۆژا چارشەمبوويێ ب رۆژى دبن كو ھەر كەسەك ژمارەكا رۆژيا دگرن زێدەبارى رۆژيێن ئێزى ب رۆژى دبن ھەتا رۆژيێن ئێزى دئێن و دبتە جەژن ئەڤ رەنگە رۆژى گرتن دناڤا ئۆلا مە ئێزديان دا ھەيە ، ئەڤ رۆژى بۆ خاس و باب چاكێن ئێزديا ئەڤێن بۆ خودێ تەعالا خۆ شكاندين و ب شەڤ و رۆژ پەروەستەى خودێ تەعالا بووين دئێنە گڕتن ، ئەڤ كەسێن رۆژيگر ژى ھندەك ژوان ھيڤى و مرازا د خازن يێن ھەين نەساخن ھێڤيا ژ خودێ دخازن بۆ دايى و بابا ، بێ زارۆكى ، بۆ رزقى ،بۆ تەناھيێ و سلامەتيێ و دوركەتن ژ قەدا و بەلايە ،ھيڤى و ئۆمێدێن خۆ ب رێيا ڤان رۆژيا ژ خودێ تەعالا دخازن ب گەھن مرازێن خۆ ، ھەر چەندە دباوه‌ريا مە ئێزديان دا رۆژيگرتن بۆ خودێ يە ، ئەڤ چەند ژى وێ يەكێ دياردكت كو خودێ مەزن و پاك و دلۆڤان مرۆڤ ژ ھەموو خولياقەتێ خۆ بتر ڤيايە و حەز ژێكريە لەورا ئەڤ كەرەمە دگەل كريە ، دڤێت مرۆڤ ژى ھەردەم ھزرا كارێن باش بكت مينا دوعا و رۆژيگرتنێ و خێرخوازيێ ژبەر ڤێ چەندێ ئێزدى بترى ھەر ئايين و مللەتەكى ھەى ل جيھانێ رۆژيا دگرن بەلێ وەك فەرز(٣) رۆژيێن ئێزى نە بۆ خودێ مەزن و دلۆڤان دئێنە گرتن ،بەلێ وەك خێر گەلەك رۆژى دناڤا ئێزدياتيێ دا ھەينە ، ھەر بۆ زانين (٩٢) رۆژى كەسانێن ئۆلى وچلەگر و ديندار و جڤاتا رۆحانى و ھەر ئێزديەكى بڤێت ب رۆژى دبن به‌لێ رۆژيێن ئێزى و ئەڤ رۆژيێن بەرى رۆژيێن ئێزى ئەڤێن دبێژين خێرن كو بتريا ئێزديان ب رۆژى دبن دڤيا ب زانين سالێ نێزيكى ١٠٠ رۆژى ئێزدى ب رۆژى دبن ل چلێ ھاڤينێ و چلێ زڤستانێ و درێژترين رۆژ و كوڕترين رۆژ ئەو ژى بڤى رەنگى ل خوارێ ئێزدى رۆژيان دگرن :
١- ل چلێ زڤستانێ ئێزدى وەك چلەگر و جڤاتا رۆحانى و كەسانێن ئايينى وھەر كەسێ بڤێت (٤٠) چل رۆژى ب رۆژى دبن دبێژنێ رۆژيێن چلێ زڤستانێ .
٢- ل چلێ ھاڤينێ ئێزدى وەك چلەگر و جڤاتا رۆحانى و كەسانێن ئايينى وھەر كەسەكى بڤێت (٤٠) چل رۆژى ب رۆژى دبن دبێژنێ رۆژيێن چلێ ھاڤينێ .
٣- ھەروەسا (٣) سێ رۆژيێن ديتر ھەينە ئێك بۆ خودانێ و ئێك بۆ شێخێ خۆ و ئێكێ بۆ پيرێ خۆ ھەر ئێزديەكى ھەى فەرە ڤان ھەر سێ رۆژيا بگرت .
٤-رۆژيێن خدر و ئەلياس بتريا ئێزديان ڤان ھەر (٣)سێ رۆژيێن نەبى خدر و ئەلياس ب رۆژى دبن و رۆژا چارێ دكەنە جەژن .
٥- رۆژيێن شێشمس كو د باوەريا ئێزديان دا مەفەرا ،ئێزديێن ل وەلاتێ خالتيا و يێن نھۆ ل شنگالێ و وەلاتێ شێخ و ھەر جيەكى ھەين دگەل رێژەكا زۆر ژ ئێزديان (٣) رۆژيان بۆ شێشمس ب رۆژى دبن ، ل ئينيا بەرى رۆژيێن ئێزى .
٦- رۆژيێن باتيزمێ چەندين مريدێن پير ئالى و چيلكانن(٣) رۆژيا ب رۆژى دبن پشتى رۆژيێن ئێزى و رێورەسمێن تايبەت ھەنە ب ڤان رۆژيا.
٧- رێژەكا زۆر ژ ئێزديان ھەر كەس ژمارەكا رۆژا ب رۆژى دبن بەرى رۆژيێن ئێزى وەك خێر بۆ خودێ تەعالا .
٨- ھەر بۆ زانين دناڤا جڤاكێ ئێزديان دا ھەينە ھندەك شكەستى و ئۆلدار و كەسانێن ئايينى سەرتاسەرى سالێ ھەموو رۆژێن چارشەمبوويا ب رۆژى دبن دگەل چلێ ھاڤينێ و چلێ زڤستانێ .
ديسا تشتێ ھەرى باش د ئێزدياتيێ دا جوداھى ژ ئايين و ئۆلێن ھەين ئەركێ ئۆلى ھندەك ژێ ڤاڤارتينە وەك رۆژى گرتن فەرە ھەر مرۆڤەكى ئێزدى سێ رۆژيێن ئێزى بۆ خودێ تەعالا ب رۆژى بن ئەڤە فەرزەكا ژ فەرزێن تەريقەتێ ،بەلێ چلێ ھاڤينێ وچلێ زڤستانێ فەرزە لسەر چلەگرە و جڤاتا رۆحانى و شكەستيێن مالا شيخادى و رۆژين ديتر ھەموو خێرن ، و ھەر بۆ زانين ھەموو رۆژیگڕتن ب ئێك سيستەم دئێنە گرتن يێن خێر و يێن فەرز.
ژێدەر:
پەرتۆكێن پەروەردا ئێزدیاتیێ.
مامۆستایێ ئایينی پیر خەلات ئەلياس
تعليقات