سەفەرا نان و ماستا د باوەريا ئێزيديان دا/ مه‌هدى حه‌سه‌ن موراد
سەفەرا نان و ماستا د باوەريا ئێزيديان دا ..
مه‌هدى حه‌سه‌ن موراد
سەفەرا نان و ماستى دبتە گەھاندنا خێر و خێراتا ھەر مالەكا ئێزدى بۆ مالا شيخادى ، ھەر سال ل رۆژا (١٥)ئادارا رۆژھەلاتى ئەڤ ڕێ و رەسم دەست پێ دكەن ،فەقيرەكى مالا شيخادى ل ڤێ رۆژێ دھێتە ڕاسپاردەكرن بۆ گەھاندنا بەراتەكا مالا شيخادى و ئاگەھدار كرنا ھەر گوند و كۆمەڵگەھەكا ئێزدى لێ ئاكنجى نان و ماستى بگەھينە مالا شيخادى ، پشتى ھەمى خەلك دھێتە ئاگەھداركرن مجێور رۆژەكێ دەست نيشان دكەت و بانگ دەت و گوندى ھەمى خێرا خو خرڤەدكەن د ئيننە مالا مجێورێ گوندى و رۆژا دى سبەيكێ زوو ب رێ دكەڤن و دئێنە مالا شيخادى بۆ ماوەيێ ھەيڤەكێ گوند ب گوند دھێنە زيارەتا مالا شيخادى ، دبێژنێ نەقل يان سەفەرا نان و ماستى.
ئێزدياتى د گەلەك قۆناغا دا دەرباز بييە و ھەر قۆناغەكێ ب رەنگەكى كارتێكرنا خۆ د بيروباوەرێن ئێزدياتيێ دا كرينە ،ھەگەر مرۆڤ بەرێ خۆ ب دەتە ھەر جەژن و ھەلكەفتەكا ئولى دناڤا ئێزدياتيێ دا مرۆڤ ل سەر چەند چافكا ھلدبت وەكى جەژنا سەرسالێ جەژنا جەمايێ و بێلندا وھتد ، ل ڤێ سەفەرا نان و ماستى ژى بۆ گەھاندنا خێر و خێراتا ھەر مالەكا ئێزديان بو ناڤ مالا شيخادى ل پەرستگەھا لالش دێ بينى ل ڤێ سەفەرێ سێ رۆژا قۆلا ژ گەليێ لالش خرڤەدكەن و دئيننە مالا شيخادى ديسا ھەر ل ڤان رۆژا نان و ماستى سێ رۆژا زيتێ دروست كەن و خێرا مللەتى د گەھينن ،ھندى ئينانا نان و ماستى و خێر و خێراتێن مللەتى يە بو مالا شيخادى دا سالێ دوازدە ھەيڤ رزق و خێر يە زاڤ بت ل مالا شيخادى بو ھەر كەسێ بێتە پەرستگەھێ ل چى وەختى بت خێر و بێر ھەبت و سەر بەرز ڤەگەرێت چى دەمێ سالێ بت قەدرێ مێڤانا ل لالش بگرن ،ھندى درۆستكرنا زيتێ يە دبێژن بۆ وەختێ سێ چار رۆژا زيت د ھێتە دروستكرن ل پرستگەھا لالش ل (١٦-١٧-١٨) ى ئادارێ ل ژمارا رۆژھەلاتى بو ھلكرنا خەتير و چرايێن لالش ،دەربارەيى قۆلا ژى ھەر ڤان ھەر سێ رۆژا شكەستى و خلمەتكار و ھەر كەسەكى بڤێت دچتە قۆلا دگەل وان بو ئينانا قۆلا ھەر بوزانين سئ رۆژا دچن قولا دوو رؤژ بو مالا شيخادى و رؤژەك بو شێشمسا بەس دڤێت دارێن حەشك كرى و زێدە بينن نابيت دارێن كەسك بكەت وخەملا چياى تێك بدەت ژبەر كو ئينانا قۆلا خێرەكا مەزنە و ھەر كەسێ زيانێ ب گەھينت ژينگەھێ و دار وبارا گونەھا و خێرا وى دێ ب ھەدەر چت ،ئەڤجار دڤيا تەنھا دارێن ژناڤچۆيى بكەت وبينن بو مەتبەخا مالا شيخادى و ئەو سمات وخێر و خێراتێن د ھێنە دروستكرن ل لالش، ھەگەر تۆ بێژى بۆچى ل ڤان ھەر سێ رۆژا قۆلا دكێشن و ل ڤى وەختى ، ئەوژى ژبەر كو ل ڤان ھەر سێ رۆژا دارەك نينە نە بژكڤت دا خودان خێر دارا ژێك جودا بكەن دارێن بژكڤى و حەشك.
رێ و رەسمێن گەھاندنا نان و ماستى بڤى رەنگينە: ١— پشتى خرڤەكرنا خێرێ و دگەھنا لالش مجێور ب دەنگەكى بلند سێ جارا باندكەت گەلى خلمەتكارا گەلى ئێزديا وەرنا پێشيا بزرێ شيخادى ھێ بابێ چاويش د ھێتە پێشيا وان ، ھەر جارەكا مجێور گازى دكەت گاڤەكێ پێشڤە دچن بابێ چاويش ژى گاڤەكێ دھێتە پێش و بخێرھاتنا وان دكەت ودێ بێژنە وان ئەڤە ئەم ھاتين خلمەت قەبول و دێ ب رێكەڤن تاوا بغورێ و چقلتو ل پێشيا واندا دگەل دەف وشەبابا و ب قەول و قەسيدا ب رێدكەڤن د كولانا خێرێ دا دێ بەرف دەرگەھێ مير و دێ چنا دەرگەھێ قاپيێ و نان و ماستێ خۆ دێ گەھينن خزينێ وفەقير دێ دوعايێ ل خێرا وان كەت وگوندى دێ زيارەتى دەرچكا شيخادى و جھێن پيروزبن و دێ ڤەگەرينا مجلسێ، و مالا فەقيرى زادەكى بەرھەڤدكەن بو وان وپێكڤە دخون ، دەمێ ڤەدگەرێن ھەر كەس بۆ مالا خۆ و كەس و كارێن خو ئەڤێن نەھاتين ھندەك ژ نان و ماستێ مۆركرى ژ كانيێ سپى دگەل خو د ئينن مال و دكەنا ھێڤێن بو ماستێ خۆ ناڤ ماليا خو ونان د بتە سمات.
ديسا رێ و رسمێن ئينانا قۆلا ژى بڤێ رەنگى دھێنە كێشان : ھەر سێ رۆژێن كێشانا قۆلا بابێ گاڤان دێ سەرپرشتيا خلمەتكارا كەت و دێ چتە سەر جھەكى بلند و دێ بێژتە بابێ شيخ بابۆ چاخە بابێ شێخ دێ بێژتێ چاخە ، بابێ گاڤان دێ گازى كەت ھێ گەلى خلمەتكار وەرن دا بچينه قولا و دێ ب رێكەڤن ھەمى خلمەتكار بۆ چۆنا قۆلا، بابێ گاڤان دێ ل دوماھيكا ھەميا چت پشتى ھەر كەس بارەكى قۆلا خرڤەدكەن و د ھێن بابێ گاڤان سەرپرشتيا ڤان ھەميا دكەت و ب سێ دەنگا جارەكا دى گازى د كەت بابێ گاڤان ھات بابێ گاڤان بابێ گاڤان ھات دا كەس ژ خلمەتكار نەمينت ل چياى و دێ بەرف مالا شيخادى ھێن ب قەول و قەسيدە دێ ئێنە دەرگەھێ مير و دەرگەھێ قاپيێ و گەھنا جھێ گزرێ قۆلا و ھەر كەس دێ بارێ خو دانێتە سەر قۆلا ل ڤێ دەر بابێ شێخ و فەقيرێ ب خەڕقە ومير حاج وپێشيمام و بابێ گاڤان و چڤاتا رۆحانى يا ل وێ دەرێ دەست ب گۆتنا قەولەكى دكەن و دوعايا بو وان خلمەتكارا دكەن د باوەريا مەدا ھەر سەر زەمانێ ئادەم و شيخادى ئەڤ قول كێشان ھەبيە ل لالشا نورانى ، قوناغا سێ ل ڤان رێ و رەسما دروسكرنا زيتێ ل ھەيڤا ١١-١٢ زيتونا ل گەليێ لالش د چنن و ل خزينێ كۆم دكەن ل ڤان رۆژێن قۆل كێشانێ ھەر كەسێ بڤێت دھێتە زبارا دروستكرنا زەيتێ ئەو ژى بۆ ماوەيێ سێ رۆژانە چەند زيتونێن ھاتينە چنين ھەميا د عەودێن تايبەت ھەنە ل لالش دگڤێشن و دكەنە زەيت بو ھلكرنا چرايێن مالا شيخادى ل ھەسن دەنا خزنە دكەن ، ھەر بو زانين سەفەرا نان و ماستا نەبەس نان و ماستا بەلكى نان و ماست و زيت و ئار وساڤارن و برنج وشەكر و چاى و خويى دگەل چەند سەڕبرا و فتويێ گوندى ژى ئينن.
ئێزدياتى د گەلەك قۆناغا دا دەرباز بييە و ھەر قۆناغەكێ ب رەنگەكى كارتێكرنا خۆ د بيروباوەرێن ئێزدياتيێ دا كرينە ،ھەگەر مرۆڤ بەرێ خۆ ب دەتە ھەر جەژن و ھەلكەفتەكا ئولى دناڤا ئێزدياتيێ دا مرۆڤ ل سەر چەند چافكا ھلدبت وەكى جەژنا سەرسالێ جەژنا جەمايێ و بێلندا وھتد ، ل ڤێ سەفەرا نان و ماستى ژى بۆ گەھاندنا خێر و خێراتا ھەر مالەكا ئێزديان بو ناڤ مالا شيخادى ل پەرستگەھا لالش دێ بينى ل ڤێ سەفەرێ سێ رۆژا قۆلا ژ گەليێ لالش خرڤەدكەن و دئيننە مالا شيخادى ديسا ھەر ل ڤان رۆژا نان و ماستى سێ رۆژا زيتێ دروست كەن و خێرا مللەتى د گەھينن ،ھندى ئينانا نان و ماستى و خێر و خێراتێن مللەتى يە بو مالا شيخادى دا سالێ دوازدە ھەيڤ رزق و خێر يە زاڤ بت ل مالا شيخادى بو ھەر كەسێ بێتە پەرستگەھێ ل چى وەختى بت خێر و بێر ھەبت و سەر بەرز ڤەگەرێت چى دەمێ سالێ بت قەدرێ مێڤانا ل لالش بگرن ،ھندى درۆستكرنا زيتێ يە دبێژن بۆ وەختێ سێ چار رۆژا زيت د ھێتە دروستكرن ل پرستگەھا لالش ل (١٦-١٧-١٨) ى ئادارێ ل ژمارا رۆژھەلاتى بو ھلكرنا خەتير و چرايێن لالش ،دەربارەيى قۆلا ژى ھەر ڤان ھەر سێ رۆژا شكەستى و خلمەتكار و ھەر كەسەكى بڤێت دچتە قۆلا دگەل وان بو ئينانا قۆلا ھەر بوزانين سئ رۆژا دچن قولا دوو رؤژ بو مالا شيخادى و رؤژەك بو شێشمسا بەس دڤێت دارێن حەشك كرى و زێدە بينن نابيت دارێن كەسك بكەت وخەملا چياى تێك بدەت ژبەر كو ئينانا قۆلا خێرەكا مەزنە و ھەر كەسێ زيانێ ب گەھينت ژينگەھێ و دار وبارا گونەھا و خێرا وى دێ ب ھەدەر چت ،ئەڤجار دڤيا تەنھا دارێن ژناڤچۆيى بكەت وبينن بو مەتبەخا مالا شيخادى و ئەو سمات وخێر و خێراتێن د ھێنە دروستكرن ل لالش، ھەگەر تۆ بێژى بۆچى ل ڤان ھەر سێ رۆژا قۆلا دكێشن و ل ڤى وەختى ، ئەوژى ژبەر كو ل ڤان ھەر سێ رۆژا دارەك نينە نە بژكڤت دا خودان خێر دارا ژێك جودا بكەن دارێن بژكڤى و حەشك.
رێ و رەسمێن گەھاندنا نان و ماستى بڤى رەنگينە: ١— پشتى خرڤەكرنا خێرێ و دگەھنا لالش مجێور ب دەنگەكى بلند سێ جارا باندكەت گەلى خلمەتكارا گەلى ئێزديا وەرنا پێشيا بزرێ شيخادى ھێ بابێ چاويش د ھێتە پێشيا وان ، ھەر جارەكا مجێور گازى دكەت گاڤەكێ پێشڤە دچن بابێ چاويش ژى گاڤەكێ دھێتە پێش و بخێرھاتنا وان دكەت ودێ بێژنە وان ئەڤە ئەم ھاتين خلمەت قەبول و دێ ب رێكەڤن تاوا بغورێ و چقلتو ل پێشيا واندا دگەل دەف وشەبابا و ب قەول و قەسيدا ب رێدكەڤن د كولانا خێرێ دا دێ بەرف دەرگەھێ مير و دێ چنا دەرگەھێ قاپيێ و نان و ماستێ خۆ دێ گەھينن خزينێ وفەقير دێ دوعايێ ل خێرا وان كەت وگوندى دێ زيارەتى دەرچكا شيخادى و جھێن پيروزبن و دێ ڤەگەرينا مجلسێ، و مالا فەقيرى زادەكى بەرھەڤدكەن بو وان وپێكڤە دخون ، دەمێ ڤەدگەرێن ھەر كەس بۆ مالا خۆ و كەس و كارێن خو ئەڤێن نەھاتين ھندەك ژ نان و ماستێ مۆركرى ژ كانيێ سپى دگەل خو د ئينن مال و دكەنا ھێڤێن بو ماستێ خۆ ناڤ ماليا خو ونان د بتە سمات.
ديسا رێ و رسمێن ئينانا قۆلا ژى بڤێ رەنگى دھێنە كێشان : ھەر سێ رۆژێن كێشانا قۆلا بابێ گاڤان دێ سەرپرشتيا خلمەتكارا كەت و دێ چتە سەر جھەكى بلند و دێ بێژتە بابێ شيخ بابۆ چاخە بابێ شێخ دێ بێژتێ چاخە ، بابێ گاڤان دێ گازى كەت ھێ گەلى خلمەتكار وەرن دا بچينه قولا و دێ ب رێكەڤن ھەمى خلمەتكار بۆ چۆنا قۆلا، بابێ گاڤان دێ ل دوماھيكا ھەميا چت پشتى ھەر كەس بارەكى قۆلا خرڤەدكەن و د ھێن بابێ گاڤان سەرپرشتيا ڤان ھەميا دكەت و ب سێ دەنگا جارەكا دى گازى د كەت بابێ گاڤان ھات بابێ گاڤان بابێ گاڤان ھات دا كەس ژ خلمەتكار نەمينت ل چياى و دێ بەرف مالا شيخادى ھێن ب قەول و قەسيدە دێ ئێنە دەرگەھێ مير و دەرگەھێ قاپيێ و گەھنا جھێ گزرێ قۆلا و ھەر كەس دێ بارێ خو دانێتە سەر قۆلا ل ڤێ دەر بابێ شێخ و فەقيرێ ب خەڕقە ومير حاج وپێشيمام و بابێ گاڤان و چڤاتا رۆحانى يا ل وێ دەرێ دەست ب گۆتنا قەولەكى دكەن و دوعايا بو وان خلمەتكارا دكەن د باوەريا مەدا ھەر سەر زەمانێ ئادەم و شيخادى ئەڤ قول كێشان ھەبيە ل لالشا نورانى ، قوناغا سێ ل ڤان رێ و رەسما دروسكرنا زيتێ ل ھەيڤا ١١-١٢ زيتونا ل گەليێ لالش د چنن و ل خزينێ كۆم دكەن ل ڤان رۆژێن قۆل كێشانێ ھەر كەسێ بڤێت دھێتە زبارا دروستكرنا زەيتێ ئەو ژى بۆ ماوەيێ سێ رۆژانە چەند زيتونێن ھاتينە چنين ھەميا د عەودێن تايبەت ھەنە ل لالش دگڤێشن و دكەنە زەيت بو ھلكرنا چرايێن مالا شيخادى ل ھەسن دەنا خزنە دكەن ، ھەر بو زانين سەفەرا نان و ماستا نەبەس نان و ماستا بەلكى نان و ماست و زيت و ئار وساڤارن و برنج وشەكر و چاى و خويى دگەل چەند سەڕبرا و فتويێ گوندى ژى ئينن.
تعليقات