التخطي إلى المحتوى الرئيسي
بحث هذه المدونة الإلكترونية
خه‌لات شێخ مراد:ئه‌وێن ئێزديان ژ كوردان دوور دئێخن،دخوازن ئێزدى زه‌يف بن
ئێزديخان نيوز:
شنگال
كوردستانه و خه‌لكێ شنگالێ ژى كورده،دبه كو ئه‌گه‌ر گرۆپه‌ك يان هنده‌ك كه‌س هه‌بن
نه‌خوازن كورد بن،ئه‌و تشته‌كى جودايه،من دگه‌له‌ك ديدارو چاڤپيَكةفتنا دا ل راديۆ
و ته‌له‌فزيۆنا به‌رى نۆكه ژى گۆتيه،شه‌رێ
شنگالێ شه‌ره‌كى پيرۆز بوو،شه‌ره‌كى جێواز بوو ژ شه‌رێن دى،شه‌رێ هێزا خێرێ بوو،شه‌رێ
هێزا خێرێ و رۆناهيێ بوو.
چه‌ند رۆژا به‌رى نهو ئه‌ز
چۆ بووم باژێرێ بيليفيلد و من ل ور سه‌ره‌دانا بنگه‌هێ لالش ل ئه‌لمانيا كر:سه‌رۆكێ
بنگه‌هێ لالش به‌رێز خه‌لات شێخ مراد پێشوازى ل من كر و د ده‌رباره‌ى بنگه‌هێ
لالش،كوردێن ئێزدى و رزگاركرنا شنگالێ ده گه‌له‌ك ئاگه‌هيێن بالكێش دانه من،جارا
يه‌كه‌مين كو من ل ده‌رڤه‌ى وه‌لات ده‌زگه‌يه‌كى كوردان كو ب روح كوردايه‌تى
دلڤى ديت،ژبه‌ركو كوردێن ل ده‌رڤه‌ى وه‌لات ب تايبه‌تى ژى كوردێن باكوور د هه‌موو
كۆمه‌ل و ده‌زگه‌يێن خۆدا زمانێ تركى بكارتينن و وه‌ك چه‌پێن تركان دژين.
گاڤا مرۆڤ ژده‌رێ بنگه‌هێ
لالش ده دكه‌ڤه هندور،ب خه‌ملاندنا رێورسمێن ژ هه‌رێما شنگال و بكارنينا
زمان،مرۆڤ خۆ وه‌ك كوردستانى دهه‌زبينه. من دده‌رهه‌قێ شنگالێ و رزگاركرنا
شنگالێ چه‌ند پرس پرسێن،به‌رێز خه‌لات شێخ مراد ژى به‌رسڤا وان پرسان دا.
كاك خه‌لات شنگال باژێره‌كى
چاوايه ،تێدا تنێ كوردێن ئێزدى دژين؟
خه‌لات شێخ مراد:بێشك
شنگال باژێره‌كى كوردستانى يه،شنگال خاله‌كه گه‌له‌ك گرنگه،ژ خالێن
دانوستاندنێن سه‌رده‌ما شۆره‌شا ئيلونێ كو بارزانيێ نه‌مر ل گه‌ل حكوومه‌تا عيراقێ
ب وى سه‌رده‌مى كر.
شنگال نه كو ئيرۆ ئه‌مێ
ناسنامه‌كێ گوردارى بێژين شنگال كوردستانى يه ئان نه كوردستانى يه،شنگال
كوردستانى يه،هێش شك سه‌ر نينه،نه تنێ شنگال،ئه‌و ده‌ڤه‌رێن كو كه‌تين به‌ر
مادده‌يا ئه‌م ژێ را دبێژين يا 140يا ده‌ستوورێ عيراقێ،ئه‌و هه‌موو ده‌ڤه‌ر ژى وه‌ك
شنگالێ ده‌ڤه‌رێن كوردستانى نه،من به‌رى نۆكه گه‌لى جاران گۆتيه،ئه‌ز نۆكه ژى
دبێژم ئه‌و شاندێن كوردستانێ كو د دانوستاندنێن ل گه‌ل حكوومه‌تا عيراقێ دا ئه‌و
مادا يا ده‌ستوورى دا قه‌بوول نه‌كربانه،ده‌ڤه‌رێن كوردستانى بێخن ئستيفتايه‌كێ،كا
ئه‌رێ ئه‌و ئاخا كوردستانێ يه يان نه،هه‌تا ئيرۆ كو ئه‌نجامێن نێگه‌تيف ژى ژێ په‌يدابوون،بێشك
شنگال كوردستانه،خه‌لكێ شنگالێ كوردستانى يه،خه‌لكێ شنگالێ هه‌م دسه‌رده‌ما شۆره‌شا
ئيلون و گولانێ دا قوربان دان،هندى ئيرۆ ژى كه‌تن به‌ر ده‌ستێ تيرۆرستێن داعشێ و
بوونه قوربان،خه‌لكێ شنگالێ ژ ئاليێ تيرۆرستێن داعشێ ڤه هاتن گرتن ،هاتن ره‌ڤاندن
، هاتن كوشتن،خه‌لكێ شنگالێ ژى بۆ كورد و كوردستانێ دسه‌رده‌ما شۆره‌شا ئيلون و
گولانێ دا قوربان دان،ئيرۆ ژى دده‌ن،قه‌نائه‌تا من ئه‌وه تيرۆرستێن داعشێ دخوازتن
كو هه‌رێما شنگال و ئێزديان ژ گشت كوردستانێ و ژ گه‌لێ كورد ڤه‌قه‌تينن،دخوازتن كو
ئێزديا زه‌يف بكه‌ن و وان بكه‌ن نێچيرا هه‌ر گرۆپه‌كى تيرۆرستى مينا داعشێ،ئيرۆ ب
ناڤێ داعشێ دوه ب ناڤێ ئه‌لقاعيده بوو،دڤێ سبێ ب ناڤه‌كى دن بكه‌ن،كو ئێزديان بكه‌ن
نێچيرا ده‌ستێ وان و ده‌ڤێ وان،هه‌ر وه‌خته‌كى ئه‌وێ بڤێن نێژيرا خۆ ل كوردێن
ئێزدى بكه‌ن و كوردێن ئێزدى بگرن،تايبه‌ت ژى ده‌ڤه‌را شنگالێ ،لێ شنگال كوردستانى
يه،خه‌لكێ شنگالێ ژى كورده،دبه كو ئه‌گه‌ر گرۆپه‌ك يان هن كه‌س هه‌بن نه‌خوازن
كورد بن،ئه‌و تشته‌ك جودايه.
چما شنگال؟
خه‌لات شێخ مراد:ديتنا من
كوردێن شنگالێ،ئه‌م دكارين بێژين ژ 80%_85كوردێن ئيزدى نه،ل شنگالێ كوردێن
موسلمان ژى هه‌ينه،هه‌م ژ مه‌زهه‌با شيعى و هه‌م ژ مه‌زهه‌با سنى نه،ژبلى وان
هنه‌ك برايێن مه يێن مه‌سيحى ژىل شنگالي هه‌ينه،بس ب ديتنا من و قه‌ناعه‌تا من
ده‌ڤه‌را شنگالێ،ژبۆ تيرۆرستێن داعشێ وه‌سا ده‌ڤه‌ره‌كه ستراژيك و گرنگ بوو ،كو
ها كوردێن ئێزدى يان كوردێن موسلمان تێدابانه ،ئان ژى وه‌ك چ ملله‌ت تێدا با فه‌رق
نه‌دكر،دئێرشا داعشێ دا يا ل سه‌ر شنگالێ دا دوو تشتێن گه‌له‌ك گرنگ هه‌بوون،بديتنا
من،سه‌ده‌ما ئێشكه‌لكرينا شنگالێ،يا ئه‌وله گرێدانا هه‌ردوو وه‌لاتێن خيلافه‌تا
ئيسلامى يا ره‌قه و مووسلێ بوو كو وان دخوازتن هه‌ردوو ويلايه‌تان ب هه‌ڤره
گرێده‌ن،ژبه‌ركو شنگال دناڤبه‌را وان ويلايه‌تان دايه،نيه‌تا وان ئه‌و بوو كو ب
ده‌ست خێستنا شنگالێ هه‌ردوو ويلايه‌تان ب هه‌ڤره گرێبده‌ن و سنورێ ده‌وله‌تا ب
ناڤێ ئيسلامى يا تيرۆرستى به‌رفره‌ه بكه‌ن،ئه‌ڤه ژى بۆ وان هه‌م تشته‌كى
ستراژيك،هه‌م تشته‌كى هه‌رى گرنگ بوو.
يا دووه‌مين ژى،
تيرۆرستێن داعشێ كو ئيرۆ ل پێ ئايدلۆژييه‌ك توندره‌و ،يا بناڤێ ئيسلاما سياسى كو
ئه‌و به‌حس دكه‌ن،ئۆلا ئيسلامێ ژ مه‌سه‌لا به‌رێ يه،لێ ئه‌و تيرۆرستن كو هاتن ب
ناڤێ ئيسلامێ ڤه يه‌كێ دكه‌ن ڤۆر وان ئه‌و كه‌سن كو ل شنگالێ دژين ئه‌و كوردێن
ئێزدى نه و گۆر ئايدلۆژيا وان ژى ئێزدى نه‌موسلمانن و ژن و زارۆكێن ئێزدى ل وان
حه‌لالن ،ئه‌ڤه ژى بۆ تيرۆرستێن داعشێ ئه‌گه‌ره‌كى پالداره كو وى تشتى بكه‌ن، ژن
و كه‌چێن ئێزدى ب ره‌ڤينن،گۆرى ئايدلۆژيا خۆ بكوژن يان ژى ببه‌ن سه‌ر دينێ
ئيسلامێ،گۆر ئايدلۆژيا تيرۆرستێن داعشێ كوشتنا ئێزديا ژى حه‌لاله،تالانكرنا مال و
مالداريا وان ژى ب وان حه‌لاله،ئه‌ڤ هه‌ردوو مه‌به‌ست ژى بۆ وان گرنگ بوو،گۆر قه‌ناعه‌تا
من ژ ڤان هه‌ردوو مه‌به‌ستان يا هه‌رى سه‌ره‌كى ستراژيك بوو كو ئه‌و ژى پێكڤه
گرێدانا هه‌ردوو ويلايه‌تان،يا ره‌قه و مووسلێ بوو.
دشه‌رێ رزگاركرنا شنگالێ
ده پێشمه‌رگه‌يێن كوردستانێ رۆله‌كى چاوا ليستن؟
خه‌لات شێخ مراد:من دگه‌له‌ك ديدارو چاڤپه‌يمانيان
دا راديۆ و ته‌له‌فزيۆنا دا به‌رى نۆكه ژى گۆتيه،شه‌رێ شنگلێ شه‌ره‌كى پيرۆز
بوو،شه‌ره‌كى جێواز بوو ژ شه‌رێن دى،شه‌رێ هێزا خێرێ بوو،شه‌رێ هێزا خێرێ و
رۆناهيێ بوو، پێشمه‌رگه‌يێن كوردستانێ ژى هێزا خێر و رۆناهيێ نه و جه‌نابێ سه‌رۆك
بارزانى سه‌ركێشا ڤێ هێزا خێرێ دكر،ئه‌ڤ هێزا خێرێ دڤى شه‌رى دا ب سه‌ركه‌ت،ئه‌گه‌ر
كوردستان ب ديتنا جه‌نابێ سه‌رۆك بارزانى و ب ديتنا پێشمه‌رگه‌يان وه‌ك هه‌موو گه‌ل
پيرۆزه،به‌س جه‌نابێ سه‌رۆك پيرۆزيه‌كا دن ژى دا ئاخا شنگالێ،وى ب خۆ سه‌رپه‌رشتيا
ڤى شه‌رى كرو ب سه‌ركه‌ت.
ژبلى هێزا پێشمه‌رگه‌ى
هيچ هێزه‌كا دن ل شنگالێ رۆله‌كى له‌شكه‌رى ب دروستى نه‌كريه،نه‌كو يا
شنگالێ،رزگاركرنا گونده‌كى ژى نكارين،توو هێزه‌كا دن ل دژبه‌رى تيرۆرستێن داعشێ ب
چه‌كان شه‌رێ له‌شكه‌رى نه‌كريه،يێن كو ل دژى تيرۆرستێن داعشێ شه‌ركرين تنێ هێزا
پێشمه‌رگه‌ى بوو،پێشمه‌رگه‌يێن كوردستانێ ب هێزه‌ك مه‌زن و ب چه‌كێن گران دناڤ
24سه‌عات ده شنگال ژ ده‌ستێن تيرۆرستێن داعشێ خلاسكرن و خه‌لكێ شنگالێ رزگاركرن.
بێشك پار دمه‌ها 12ئان ده رزگاركرنا شنگالێ هاتبوو پلانكرن،ئه‌و پلان به‌لكى سێ
قۆناغ بوو،سالا 2014مه‌ها 12ئان ده قۆناغه‌كێ ده‌ستپێكر،وى ده‌مى سه‌رێ چيايێ
شنگالێ و چه‌ند كۆمه‌لگه‌هێن وێ هاتن رزگاركرن،هه‌روه‌كى جه‌نابێ وه ژى دزانن پێش
چه‌نده‌كێ به‌رێ ژى مه‌ركه‌زێ باژێرێ شنگالێ هاته رزگاركرن،وه‌يه پرسا من ژ وان
هێزا ره،ئه‌وێن كو دبێژن مه چوو ئالا خۆ ل وان جها ده چكنه‌دايه ،پشتى
رزگاركرنا هێزێن پێشمه‌رگه،پرسيارا من ژ وان ره‌يه،بلا بچن ژى وان گه‌له‌ك كۆمه‌لگه‌ه
و گوندێن كو هێ دبن ده‌ست ده مانه،يه‌كى ژبۆ گه‌لێ شنگالێ رزگار بكه‌ن،دێ ئيرۆل
خه‌لكێ شنگالێ ئزبات بكه‌ن كو كا كێ شنگال رزگاركريه.
گه‌لێ شنگالێ چاوا ل ڤێ
مه‌سه‌لێ دنێره و وێ پێشه‌رۆژ چاوابه؟
خه‌لات شێخ مراد:دخوازم
به‌رى تشته‌كى دن بێژم ،قۆناغا رزگاركرنا شنگالێ يا سێيه‌مين ژى وێ د نێزك ڤه ده‌ست
پێ بكه،دوێ قۆناغێ ده ژى پێشمه‌رگه‌يێ كوردستانێ شه‌ر بكه و ب سه‌ركه‌ڤه،ئێدى
ئه‌و گه‌ڤێن كو وه‌كو ئێزدى بمينن،ئه‌و گه‌ڤ ل سه‌رنامينن،ئه‌و گه‌ڤ تنێ دمينن،ئه‌وگه‌ڤن
كو ل سه‌ر گه‌لێ كورد گشتى هه‌بن،هن كو ئه‌م وه‌ك خه‌لكێ ئێزدى به‌شه‌ك ژ ملله‌تێ
كورد،هه‌م وه‌ك خاك و وه‌ك ملله‌ت ئه‌و گه‌ڤ تێن سه‌ر مه بمينن،به‌س ئه‌و گه‌ڤ
ئانه‌يا خودێ كو ب زه‌ند و باسكێن پێشمه‌رگه‌يێن كوردستانێ ئه‌و گه‌ڤ ب سه‌ر مه
نامينن وه‌كو ئێزدى.
ديسا ژى من گۆت شنگال
باژێره‌كى كوردستانى يه،سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ دايه،به‌رژه‌وه‌نديا خه‌لكێ
شنگالێ ژى چ ئێزدى بن،چ موسلمان بن،يان ژى مه‌سيحى بن،به‌رژه‌وه‌ندا وان ل سه‌ر
كوردستانێ بن،ئه‌م بێژين نه‌بێژن سنووره‌ك دناڤبه‌را مه و ئه‌ره‌بان ده بێ
دانان،دڤێ ئه‌ڤ خه‌لكێ شنگالێ ل سه‌ر كوردستانێ ده بێ گرێدان،ئه‌و بكارى بن ژيانا
خۆ يا رۆژانه ب هێسانى ده‌رباز بكه‌ن،ئاليێ خزمه‌تگۆزارى يا ده ژى،حكوومه‌تا
كوردستانێ،په‌يڤا ژى جه‌نابێ كاك نێچيرڤان سه‌رۆكێ حكوومه‌تێ پێش دوو رۆژان ده
دياركر كو هه‌ر ژ نۆكه ده ده‌ست ب ئاڤاكرنا شنگالێ هاتيه كرن ،پرێن كو ژ ده‌ستێ
داعشێ هاتين خرابكرن ،ژوان چار هاته دروستكرن ،ئه‌ز ب وێرم قۆناغا ئاڤاكرنێ ژى
بێته ده‌ستپێكرن.
ديدارا مالپه‌رێ (ناڤ كورد )دگه‌ل به‌رپرسێ بنگه‌هێ لالش ل ئه‌لمانيا
